Door Sander van Genderen - Het leesonderwijs van Nederland is de afgelopen maanden steevast in het nieuws geweest. Helaas niet op een positieve manier. Kinderen in Nederland vinden lezen niet meer leuk en 2,5 miljoen inwoners van ons land zijn onvoldoende leesvaardig om deel te nemen aan de samenleving. Dat zijn schokkende getallen. Verrassend zijn ze niet, omdat deze getallen al bekend waren. Achttien organisaties uit de velden onderwijs, cultuur en jeugdgezondheid slaan de handen ineen om een leesoffensief te starten. Ze schreven een manifest met de nodige verbeterpunten. Stippen aan de horizon die we zouden moeten nastreven. Wij pakken de 5 speerpunten waar wij ons het meest in kunnen vinden erbij! En ja, wij doen mee aan een leesoffensief! #leesoffensief
Speerpunt 1: ''Iedere school ruimt tijd in voor (voor)lezen''
Gebeurt dat dan nog niet? Je zult je er over verbazen. Er zijn scholen die met pijn en moeite een kwartiertje stillezen op de agenda weten te zetten. In het manifest valt te lezen dat het leesoffensief daar anders over denkt: ''Iedere school en kinderopvanglocatie heeft een leesbeleid, waarin tijd voor (voor)lezen de basis vormt, en voert dit uit.''
Kinderen moeten op de basisschool de tijd en ruimte krijgen om te lezen. Tijd om te verdwalen in de boeken die ze zelf kiezen. Helaas lezen lang niet alle kinderen thuis en lezen lang niet alle ouders hun kinderen voor. Het klaslokaal is dan de uitgelezen plek om in ieder geval nog wat leeskilometers te kunnen maken. Het begint allemaal bij tijd inruimen voor het lezen, maar daarmee ben je er natuurlijk nog lang niet.
Speerpunt 2: ''Leesplezier en leesvaardigheid staan centraal''
Een belangrijk punt in het manifest. Leesplezier en leesvaardigheid moeten centraal staan. Wij willen het je nog sterker vertellen, want van het één komt het ander. Wanneer het met het leesplezier goed zit, zal de leesvaardigheid vanzelf toenemen. Leesplezier is een voorwaarde om de leesvaardigheid te vergroten, anders zal het kind nooit uit zichzelf een boek pakken.
De leestijd van speerpunt 1 zal weinig effect hebben als kinderen helemaal geen zin hebben om op school te lezen. Kinderen staren doelloos voor zich uit en denken aan wat ze vanmiddag na schooltijd gaan doen. Ze hebben geen interesse in de verhalen die gebundeld voor hen liggen. Daar zal dus eerst een slag moeten worden geslagen. Met name op het voortgezet onderwijs, want daar lijkt de leesmotivatie wegens verplichte literatuurlijsten tot een dieptepunt te dalen.
Speerpunt 3: ''Elke leraar bezit kennis van het (actuele) boekenaanbod voor kinderen en jongeren''
Een heel belangrijk speerpunt. Hoeveel leerkrachten hebben vandaag de dag nog een goed beeld van het actuele boekenaanbod? De tijd verandert, en zo ook de interesses en de belevingswereld van kinderen. Zo winnen onder andere graphic novels steeds meer aan terrein. Leerkrachten die nog teren op kinderboeken die ze in hun eigen basisschooltijd hebben gelezen, slaan de plank mis. Pak zelf eens een recent kinderboek uit de kast en ga eens naar de lokale boekhandel om te kijken wat er in de toplijsten staat. Er ligt een prachtige wereld op je te wachten!
Speerpunt 4: ''Iedere school, van po tot en met pabo, heeft een rijke leesomgeving en heeft een goede schoolbibliotheek''
Wanneer er niets te kiezen valt, is het bijzonder lastig om te gaan lezen. Toen we onlangs een schoolbibliotheek onder handen namen, kwamen we boeken uit 1970 tegen. Het aanbod was ruim, maar niet meer rijk. Heel veel boeken hadden al lang moeten worden afgeschreven. Het stof moest er van af worden geblazen. Niet bepaald een trekpleister voor de jonge lezers. Een school moet over een schoolbibliotheek beschikken met een gevarieerd aanbod aan boeken. Van prentenboeken tot young adult, van dichtbundels tot moppenboeken. Dit moet op de basisschool, middelbare school en pabo zo zijn, alhoewel wij de basisschool stiekem toch wel bovenaan het lijstje willen plaatsen. Wanneer kinderen namelijk op jonge leeftijd door een erbarmelijke bibliotheek al de leesmotivatie verliezen, dan is het een hels karwei om dat weer om te draaien.
Speerpunt 5: ''Scholen versterken de leesmotivatie van leerlingen door het juiste boek op het juiste moment aan te bieden.''
We zijn aangekomen bij het laatste speerpunt. Een speerpunt wat misschien nog wel het belangrijkste is. We moeten als samenleving ervoor zorgen dat kinderen de interesse in boeken niet verliezen. Grootouders die voorlezen, ouders die met hun kinderen naar de boekenwinkel gaan, bibliotheken die activiteiten organiseren en schrijvers en uitgevers die hun boeken promoten. Allemaal zijn het belangrijke pionnen op een speelbord dat leesmotivatie heet. De leerkrachten vormen misschien nog wel de grootste pion. Pak er tijdens de leestijd ook eens een kinderboek bij. Geef het goede voorbeeld. Lees eens voor uit een boek dat jou positief heeft verrast en daag de kinderen uit om het boek ook te lezen. Het is allemaal geen hogere wiskunde. Het enige wat we nodig hebben, is de wil. Want waar een wil is, is een weg.
Comments