5 tips om je klas aan het lezen te krijgen!

De leestijd is aangebroken. Het moment van de dag waarop kinderen hun boek uit hun laatje tevoorschijn halen en beginnen te verdwalen in de meest uiteenlopende avonturen. De één doet zijn best om niet te hard te grinniken, terwijl de ander met zijn neus nog net niet het papier aanraakt... zo spannend is het! Toch zie je ook een paar kinderen die niet met hun boek bezig zijn. Ze kijken verveeld om zich heen of doen wel alsof ze lezen, maar hebben hun boek ondersteboven. Wat kun je doen om ook die kinderen aan het lezen te krijgen? Vijf tips om jouw groep aan het lezen te krijgen!

Er zijn tal van manieren om kinderen aan het lezen te krijgen. De reden daarvoor is simpel: kinderen willen van nature kunnen lezen. Al in de onderbouw zijn kinderen geobsedeerd door het feit dat letters woorden vormen die kunnen worden gelezen en kunnen worden uitgesproken. In groep 3 wordt er pas echt van wal gestoken en worden steeds meer letters eigen gemaakt. Wanneer kinderen ouder worden, raakt de leesmotivatie bij sommigen steeds meer in verval. Hoe stop je dit proces?

Tip 1: Lees zelf tijdens de leestijd

Het klinkt simpel, maar voorbeeld doet nu eenmaal volgen. Zelf lezen wanneer de kinderen ook aan het lezen zijn zorgt voor een beter leesklimaat. De kinderen zien dat ook jij waarde hecht aan het lezen van boeken en dat motiveert om te gaan lezen. Eerlijk is eerlijk: ikzelf heb in het verleden lang niet altijd gelezen in de leestijd. Ik was geneigd om snel wat klaar te zetten voor de volgende les of even wat nakijkwerk te doen in plaats van na schooltijd. De overstap naar zelf lezen in de leestijd heeft ervoor gezorgd dat het leesklimaat beter is geworden in mijn groepen. Daarnaast zijn kinderen, wanneer je zelf een kinderboek leest, spontaan uiterst geïnteresseerd in wat jij aan het lezen bent. Want wat de meester of juf leest, dat moet wel heel erg tof zijn!

Tip 2: Maak van lezen een beleving, geen vereiste

Wanneer lezen altijd op hetzelfde neerkomt, kan de verveling erin sluipen. Als elke dag een vast half uurtje voor leestijd wordt gepland en het altijd maar weer neerkomt op een half uur stillezen, dan is er geen sprake van echte leesbeleving. Leesbeleving kun je bijvoorbeeld creëren door eens leesmuziek op te zetten of door op een andere locatie te gaan lezen. Naast lezen is er ook de mogelijkheid om gesprekken aan te gaan over leesboeken. Stel eens een leesvraag vooraf, bijvoorbeeld ''Hoe omschrijf jij het karakter van de hoofdpersoon?''. Roep de kinderen na twintig minuten in de kring en vraag welk karakter zij zijn tegengekomen in hun boek. Lijkt het op hun eigen karakter of staat het ver van ze af? Dit kan hele toffe gesprekken tot gevolg hebben, echt waar!

Tip 3: Stel niet te hoge eisen

Meesters en juffen stellen van nature graag hoge eisen aan kinderen, daar ben ik ook niet anders in. Je moet echter altijd goed bedenken wáár je de hoge eisen aan stelt. Eén van de meest voorkomende valkuilen is het verplichten van het uitlezen van een boek. Het is een menselijk trekje dat we graag dingen afronden voordat we tot iets nieuws overgaan. Maar is het niet herkenbaar dat een boek je totaal niet meer trekt, maar dat je het tóch wilt uitlezen voordat je een nieuw boek pakt? Riskant, want het kan funest zijn voor je leesmotivatie. Zo is het ook voor kinderen. Vraag kinderen die hun boek snel willen ruilen wat de reden is. Laat ze beargumenteren waarom het boek niet bij hen past. Wat waren de verwachtingen en zijn deze dan niet uitgekomen? Dit soort gesprekken (die ook klassikaal kunnen) verkleinen de kans dat en kind opnieuw een boek kiest dat niet bij hem of haar past. Zo zet je een ogenschijnlijk probleem (een kind wisselt continu van boek) om in een mogelijke win-winsituatie (het kind leert wat bij hem of haar past).

Tip 4: Wees op de hoogte van wat er gelezen wordt

Neem eens de boeken in je hoofd die de kinderen in de klas nu aan het lezen zijn. Van hoeveel van die boeken kan jij de hoofdpersoon noemen? Van hoeveel van die boeken kun je aangeven of het grappig, spannend of avontuurlijk is? De wereld van kinderboeken ontwikkelt zich snel. Het is belangrijk om enigszins op de hoogte te zijn wat er gelezen wordt. Je kunt dan namelijk makkelijker een gesprek aangaan over een boek. Daarnaast vinden kinderen het ontzettend tof als de juf of meester weet wat er in het verhaal gebeurt. Ik doe het zelf vaak genoeg. ''Oh, ben je daar? Wacht maar af wat er over een bladzijde of dertig te gebeuren staat!''

Tip 5: Lees voor, ook in de bovenbouw!

Bij de eerste tip van dit artikel gaf ik aan dat zelf lezen belangrijk is, maar voorlezen is wellicht zelfs belangrijker. Meesters en juffen lezen van nature veel voor in de onderbouw. Het ene na het andere prentenboek of voorleesbundel wordt verslonden. In de middenbouw worden ook nog de nodige boeken voorgelezen, maar in de bovenbouw zien we het vaak flink afnemen en dat is zonde! Die verschrikkelijk spannende boeken die voor de middenbouw nog te heftig zijn, kunnen nu erbij worden gepakt! Zeker wanneer je een eerste deel van een serie voorleest, kunnen kinderen spontaan veranderen in serieverslinders. Daarnaast zijn prentenboeken met een moraal ook uiterst geschikt als gespreksstarters in de bovenbouw. Het voorlezen van een prentenboek klinkt wellicht niet stoer, maar geloof mij dat dit snel genoeg als sneeuw voor de zon verdwijnt. Belangrijk is wel dat je het voorlezen altijd voorbereid. Dit zorgt ervoor dat je beter kan variëren in je stemgebruik en daarmee het optimale uit de voorleesbeurt kan halen.

Tot zover 5 tips om je klas aan het lezen te krijgen. Er zijn nog veel meer manieren om je klas aan het lezen te krijgen. Wat dacht je bijvoorbeeld van de workshops Leesboost en een echte BoekScape? Hoe tof is dat!